Fizibilite Raporu – 2

/ Fizibilite, Fizibilite Raporları / Yazan

Fizibilite raporu hazırlanması, yazılması, danışmanlığı ve fizibilite raporu örnekleri üzerine yazımızın 2. bölümü.

Tadilat Yatırımları

Tadilat yatırımlarından üçüncüsü de farklılaştırma yatırımlarıdır. Bu yatırımlar da, iş ve üretim tadilatı yatırımlarına benzer, bir amaca sahiptir. İşletmenin üretim programına yeni mamul alması suretiyle üretim ve pazarlama programında ve yeni piyasalara girmesi dolayısıyla üretim yapısı ve pazarlama organizasyonunda değişiklikler yapması gerekir. Bu şekilde ortaya çıkan yatırımlara da farklılaştırma yatırımları denilmektedir. Her iki halde de değişiklik söz konusu olduğu için bu yatırımlara tadilat yatırımları denilmektedir.

Tevsii yatırımlarının diğer bir grubunu teşkil eden genişletme yatırımları, işletmenin üretim gücünün veya kapasitesinin artan mal ve hizmet talebini karşılamak amacıyla artırılması için yapılan yatırımlardır. Bu tanımın içerisine belirli şartlarda büyük onarımlarda girmektedir. Nitekim yapılacak onarımlar, işletmenin üretim gücünde veya kapasitesinde artışlara neden oluyorsa bu durumda genişletme yatırımı söz konusudur. Genel olarak genişletme yatırımları iki şekilde ortaya çıkabilir. Ya mevcut kapasitenin genişletilmesi için ek tesisler kurulabilir veya daha büyük kapasiteli alternatif proje yeniden tesis edilebilir. Her iki şekilde rasyonelleştirme etkisi farklı derecede ortaya çıkmakta ve bu rasyonelleştirme etkilerine göre yatırım projeleri arasında tercih yapılmaktadır.

Tadilat ve genişletme yatırımları dışında tevsii yatırımlarının üçüncü ve sonuncu şekli de emniyet yatırımlarıdır. Bu yatırımlar, uzun dönemli olarak kaynakların emniyet ve koruma tedbirlerine bağlanmasına yöneliktir. Bu konuda çok sayıda örnek verebiliriz. Nitekim, üretimdeki aksamaları önlemek için hammadde ve yarı mamul üreten işletmelere iştirak etmek, yenilikçi mamul üreten işletmelere iştirak etmek, yenilikçi ve dinamik üretim programını muhafaza etmek için sürekli araştırma ve geliştirme yapmak, pazarlamayı garanti etmek için reklam yapmak, optimum stok tutma, optimum nakit tutma ve benzeri gibi örnekleri vermek mümkündür. Bu faaliyetlerin tümü için kaynaklar uzun bir süre bu faaliyetlere bağlanacaktır. Bu yatırımların bir kısmı yukarıda saydığımız potansiyel yatırımlarla uyuşmaktadır. İşletmenin devamını tehlikeye sokmadığı sürece, yasal hükümler veya kamu oyunun baskısı dolayısıyla, sosyal politika amaçları için yapılacak yatırımlar da emniyet yatırımları arasında yer almaktadır. Emniyete alma ile ilgili somut konulara göre finansal dengenin sağlanması, bağımsızlığın korunması, üretim programının muhafazası, girdi faktörü temin garantisinin sağlanması, pazar potansiyelinin korunması ve benzeri ilgili emniyet yatırımlarının yapılmasına zaman zaman ihtiyaç duyulmaktadır.

1.2. PROJE VE YATIRIM PROJESİ KAVRAMLARI

Proje, genellikle bitiş noktası belli olan ve bağımsız bir biçimde yürütülebilir hale getirilmiş planlar olarak tanımlanır. Yatırım projesi ise daha önce belirtilen yatırımlar ve bu yatırımlarla sağlanacak yararları önceden saptamak üzere yapılan bir plan olarak ortaya çıkmaktadır. İşletme çalışmalarının sürekliliğine karşın, yatırım projesi, yatırımların tamamlanması ve bitişini oluşturan bir süre ile sınırlı çalışmaları kapsamaktadır.

Proje ile birlikte program ve plan kavramları genellikle gelecekteki çalışmaları şimdiden saptayan bir tahmin sistemi olarak kabul edilmektedir. Program ve planlar bir amacın gerçekleştirilmesi için gerekli olan aşamaları, sorumlulukları, zaman, süre vb. hususlar olarak kapsar. Buna göre proje, program ve plan gibi aynı türden olmakla beraber, projeyi bağımsız olarak görmek ve program ve planda olduğu gibi devam edecek olan bir işi herhangi bir süresine kadar konu edinmek yerine, belirli bir bitişi olan bir iş olarak ele almak söz konusudur.

Yatırım Projesi Fizibilite Raporu Aşamaları

Yatırım projesini üç aşamada tanımlamak mümkündür;

a) Yatırım davranışlarını etkileyen ve yatırım kararlarında kriter olarak kabul edilecek olan amaçların belirlenmesi,

b) Durum analizi yapmak suretiyle problemi teşhis etmek, problemin boyutlarını ve sınırlarını çizmek suretiyle problemi tanımlamak,

c) Yatırım projesinin planlama aşaması. Bu aşamada üç kısımdan oluşmaktadır;
* Alternatif çözüm tedbirlerinin aranması,
* Alternatifin tahmini,

* Değerleme aşaması,

Bu aşamalardan da görüleceği gibi, yatırım projesi her plan ve program gibi büyük ölçüde gelecek ile ilgili bilgi ve verilere dayanmaktadır.

Öte yandan, yapılabilirlik raporu ve fizibilite gibi deyimlerin yatırım projesiyle eş anlamlı olarak kullanıldığı görülmektedir. Yapılabilirlik sözcüğü bir işin yapılabilir olmasını amaçlayan bir anlam taşımaktadır. “Yapılabilirlik raporu” deyiminin uygulamada kamu kuruluşlarının iş kollarına özendirici önlemleri uygulamak için düzenlenmesini istedikleri yatırım projesi anlamında kullanıldığı görülmektedir.

Bu nedenle, tanıma bazı sınırlayıcı şartlar getirmek zorunlu görülmektedir.

Yatırım projesi kavramını tanımlarken aşağıda belirtilen şartları, sınırlayıcı şart olarak almak uygun olacaktır:

a) Yatırım, projeyle belirli ve uzun ömürlü bir kapasite yaratmalı,
b) Ekonomiden fiziki girdiler (hammadde, iş gücü, sermaye malları

gibi) almalı,
c) İç ve dış ekonomilere mal ve hizmet arz etmeli.

Fon sınırlayıcı şartların ışığı altında aşağıda verilen proje tanımında birleşmek mümkündür.

“Belli bir yerde tesis edilerek ekonomiden insangücü, hammadde, mamul madde ve sermaye malları alarak ve bunlar üzerinde belirli bir teknolojiyi uyguladıktan sonra yine ekonomiye mal ve hizmet arzedecek, mevcut veya gelecekteki talebin belli bir kısmını karşılamaya yönelmiş faaliyetleri, müteşebbis ve/veya toplum yararına en az fedakarlıkla sağlamak amacıyla önceden yapılan çalışmaların tümüne “Yatırım Projesi Çalışması (Fizibilite) ” ve bu çalışmaların çeşitli alternatifler arasında en iyisini seçecek biçimde formüle edilmiş şekline “Yatırım Projesi (Fizibilite Raporu)” denir.”

Firmamız hakkında bilgi almak için lütfen www.asama.com.tr adresini ziyaret edin.

Diğer Yazılarımıza da göz atabilirsiniz: